Ikigai và cách người Nhật đi tìm Ý Nghĩa Cuộc Sống

Khi nhắc đến Ikigai người ta hay nhắc đến lối sống của người Nhật. Đây là lối sống đã in vào rất sâu văn hóa cũng như tâm trí của họ. Cụ thể lối sống này như thế nào và có tác động đến người Nhật ra sao? Chúng ta sẽ cùng nhau khám phá câu trả lời qua những chia sẻ trong bài viết hôm nay.

Ikigai là gì và lợi ích của nó mang lại

Đây là triết lý sống bắt nguồn từ thế kỉ thứ 8 - thời Heian (năm 794-1185). Đây là triết lý được ghép từ hai từ là “ikiru” - sống và “kai” thấy được hy vọng. Hiểu một cách đơn giản là lý do để sống/ tồn tại mà cụ thể hơn là nguồn cảm hứng cũng như động lực để bạn duy trì cuộc sống mỗi ngày. Đây là một triết lý tương tự như tinh thần Lagom, Hygge khi nhắc tới Bắc Âu. Và chắc chắn phải có sự phù hợp nhất định thì Ikigai mới tồn tại cho đến nay và trở thành một nét văn hóa không thể thiếu khi nhắc đến người Nhật Bản.

Ikigai là triết lý đã xuất hiện từ rất lâu

Trong Ikigai bao gồm: Điều bạn yêu thích (Đam mê và sứ mệnh), Điều bạn làm giỏi (Đam mê và nghề nghiệp), Điều giúp bạn kiếm ra tiền (Chuyên môn và kỹ năng), Điều thế giới cần (Sứ mệnh và kỹ năng).

Theo quan niệm của người Nhật thì mỗi người đều có một khả năng đặc biệt và sẽ làm tốt nhất điều đó. Chỉ khi chúng ta khám phá và thấu hiểu Ikigai của chính mình thì mới tìm được hạnh phúc thật sự.

Tức là hạnh phúc không phải chỉ là làm công việc mình thích hay đạt được mục tiêu trong cuộc sống. Bạn cần phải tìm được sứ mệnh của chính mình và hết mình vì điều đó. Ikigai chính là sự tổng hợp, giao thoa của nhiều yếu tố giúp bạn cân bằng giữa đời sống bên ngoài và bên trong. Nhờ đó giúp bạn:

• Hiểu rõ được bản thân: theo chiều sâu để thấy được ý nghĩa đam mê, mục tiêu, giá trị, tài năng của chính mình. Nhờ đó mà bạn sẽ thấy được những điều quan trọng của mình khi đến với cuộc đời này

• Cảm nhận được niềm hạnh phúc thực sự từ việc làm được những điều mình thích và thực sự có ích đối với cuộc sống

• Xây dựng những mối quan hệ chất lượng từ việc làm cùng, giao lưu với những người có cùng niềm vui, sở thích. Nhờ Ikigai mà con người dường như xích lại gần nhau hơn.

• Có được sự cân bằng trong cuộc sống từ sự đủ đầy từ bên trong. Nhờ đó biết được sự cân bằng nghỉ ngơi để có được hạnh phúc một cách trọn vẹn nhất.

Sự tác động của Ikigai với lối sống của người Nhật

Như vậy, Ikigai hướng đến sự cân bằng và đủ đầy từ bên trong. Cụ thể nó đã tác động đến lối sống của người Nhật như sau:

Hãy cẩn thận từ những việc nhỏ: việc làm việc thật cẩn trọng với sự biết ơn là điều rất chú trọng trong phong cách của người Nhật. Chúng ta có thể thấy rất rõ điều này được dạy rất rõ cho các trẻ em Nhật khi còn ngồi trên ghế nhà trường và thấy được sự tỉ mỉ này trong từng khâu trong các nhà máy, doanh nghiệp. Có lẽ, đây là điều tạo nên sự ngăn nắp, chỉn chu cũng như lối sống đơn giản đã ăn sâu vào văn hóa của họ.

Người Nhật có những quy tắc về văn hóa đã xuất hiện từ lâu đời

Buông bỏ là một trong những yếu tố được nhắc đến khi nói đến Ikigai cũng như phong cách sống của người Nhật. Đây là phong cách có nguồn gốc từ Thiền tông. Tức là con người càng ít sự ràng buộc về vật chất thì càng sống tích cực và thanh thản hơn. Người Nhật chọn cách đơn giản từ trang phục đến nếp ăn uống hàng ngày. Họ tập bỏ đi những điều không cần thiết và giữ ở mức tối giản nhất có thể. Bạn hãy thử phân loại và bỏ đi những thứ không quan trọng bạn sẽ cảm nhận được điều này.

Có tinh thần cầu tiến mạnh và cá tính riêng là điều mà tinh thần Ikigai mang lại cho người Nhật. Họ rất coi trọng học vấn và xem đây là chìa khóa để thay đổi cuộc sống của mỗi con người. Có thể nói nhờ biết được sự khó khăn về vị trí địa lý của Nhật Bản mà người Nhật luôn cố gắng học tập và thay đổi không ngừng để khẳng định vị trí của mình. Ngoài ra họ là những người kiên định theo mục tiêu đặt ra và có tinh thần trách nhiệm cao. Đây là một trong những yếu tố khiến tinh thần làm việc của người Nhật luôn được thế giới nể phục

Nhìn lại:Vòng tròn Ikigai có thật sự làm người người Nhật hạnh phúc?

Chúng ta cần đặt lại câu hỏi này vì Nhật Bản cũng là một trong những nước có tỷ lệ tự tử cao nhất thế giới. Rất nhiều người phải điều trị stress và chọn cách kết thúc cuộc đời một cách tiêu cực. Cũng chính vì những mục tiêu do Ikigai mà người Nhật xoay vòng trong áp lực vô hình là sự công nhận của xã hội. Họ sẽ gò mình để làm những điều mà cấp trên mong muốn, để hòa đồng với mọi người xung quanh. Ngoài ra cũng chính do tinh thần tự lập, không làm phiền đến người khác cũng làm cho người Nhật gia tăng thêm áp lực, hạn chế sự tiếp xúc với xã hội, nhất là trong thời đại Covid.

Như vậy, bạn có thể áp dụng Ikigai nhưng cần có sự linh hoạt và đặt mục tiêu rõ ràng với những việc mà mình làm và cần có sự linh hoạt thay đổi. Theo tôi để có được sự hạnh phúc từ bên trong thì chúng ta cần phải có được vòng tròn nhân cách cốt lõi. Điều này tôi chưa thấy được trong vòng tròn Ikigai của Nhật.

Áp lực là điều có thể nhìn thấy rất rõ trong lối sống của Nhật

Vòng tròn nhân cách cốt lõi được tôi chia sẻ trong lớp Chánh kiến gồm Trí tuệ, Đạo đức, Nghị lực. Do bao gồm nhiều yếu tố nên chúng ta có thể chọn một vài yếu tố nổi trội để rèn luyện trước.

Yếu tố nào thuộc về đạo đức? Có bạn tập cho đi, có bạn tham gia các tổ chức thiện nguyện, hàng tháng tới thăm các trại dưỡng lão, người già neo đơn hay trại trẻ mồ côi, giúp đỡ những người xung quanh khi gặp khó khăn. Chúng ta mạnh yếu tố gì thì ưu tiên phát triển yếu tố đó trước. Mỗi người sẽ có những thế mạnh khác nhau. Tôi có một cậu em ngoài Hà Nội để rèn luyện bốn tâm vô lượng của nhà Phật Từ-Bi-Hỷ-Xả - bốn tâm mà sẽ phát triển tình yêu thương của mỗi con người thì cậu ấy luyện tâm Từ trước. Còn tôi thì bắt đầu từ tâm Xả. Buông bỏ những dính mắc và ham muốn của mình, để tập sống giản dị và biết đủ. Khi thực tập các tâm thức này thì khi một tâm mạnh lên thì các tâm kia cũng sẽ được phát triển theo.

Yếu tố nào thuộc về Nghị lực? Có người trui rèn sự kiên trì, nổ lực làm tốt những việc nhỏ với một sự bền bỉ đó là Nhẫn. Nếu đặt ra những mục tiêu vượt ngưỡng an toàn của bản thân để vượt lên nỗi sợ đó là Dũng. Để học cách quay vào bên trong, quan sát được chiều sâu của tâm thức thì rèn được chữ Tĩnh. Tùy thuộc mỗi giai đoạn và tùy từng người mà lựa chọn cho phù hợp.

Về Trí tuệ, sẽ học những khóa học gì, vị thầy nào? Kế hoạch xây dựng tam bảo như thế nào? Để có được sự hiểu biết sâu sắc thì nhất thiết phải đi hết tiến trình văn tư tu, trong đó, việc trải nghiệm thực hành để rút ra bài học và sửa lỗi là quan trọng nhất.

Kết luận

Ikigai là một trong những triết lý đẹp đáng học hỏi trong văn hóa cũng như cuộc sống của người Nhật. Tuy nhiên chúng ta cần có sự học hỏi có chọn lọc dựa trên những bài học họ đã trải qua cũng như trải nghiệm của chính mình. Việc có được sự đủ đầy, cân bằng, hạnh phúc từ bên trong là điều ai cũng mong muốn nhưng để có được điều đó chúng ta cần sự vun bồi giá trị ba gốc rễ mỗi ngày. Hành trình này không thể đi nhanh và không thể đi một mình, hãy xây dựng cho mình lộ trình cũng như lựa chọn hướng đi phù hợp để có được sự cân bằng cũng như hạnh phúc một cách trọn vẹn nhất.

Ikigai và cách người Nhật đi tìm Ý Nghĩa Cuộc Sống

Khi nhắc đến Ikigai người ta hay nhắc đến lối sống của người Nhật. Đây là lối sống đã in vào rất sâu văn hóa cũng như tâm trí của họ. Cụ thể lối sống này như thế nào và có tác động đến người Nhật ra sao? Chúng ta sẽ cùng nhau khám phá câu trả lời qua những chia sẻ trong bài viết hôm nay.

Ikigai là gì và lợi ích của nó mang lại

Đây là triết lý sống bắt nguồn từ thế kỉ thứ 8 - thời Heian (năm 794-1185). Đây là triết lý được ghép từ hai từ là “ikiru” - sống và “kai” thấy được hy vọng. Hiểu một cách đơn giản là lý do để sống/ tồn tại mà cụ thể hơn là nguồn cảm hứng cũng như động lực để bạn duy trì cuộc sống mỗi ngày. Đây là một triết lý tương tự như tinh thần Lagom, Hygge khi nhắc tới Bắc Âu. Và chắc chắn phải có sự phù hợp nhất định thì Ikigai mới tồn tại cho đến nay và trở thành một nét văn hóa không thể thiếu khi nhắc đến người Nhật Bản.

Ikigai là triết lý đã xuất hiện từ rất lâu

Trong Ikigai bao gồm: Điều bạn yêu thích (Đam mê và sứ mệnh), Điều bạn làm giỏi (Đam mê và nghề nghiệp), Điều giúp bạn kiếm ra tiền (Chuyên môn và kỹ năng), Điều thế giới cần (Sứ mệnh và kỹ năng).

Theo quan niệm của người Nhật thì mỗi người đều có một khả năng đặc biệt và sẽ làm tốt nhất điều đó. Chỉ khi chúng ta khám phá và thấu hiểu Ikigai của chính mình thì mới tìm được hạnh phúc thật sự.

Tức là hạnh phúc không phải chỉ là làm công việc mình thích hay đạt được mục tiêu trong cuộc sống. Bạn cần phải tìm được sứ mệnh của chính mình và hết mình vì điều đó. Ikigai chính là sự tổng hợp, giao thoa của nhiều yếu tố giúp bạn cân bằng giữa đời sống bên ngoài và bên trong. Nhờ đó giúp bạn:

• Hiểu rõ được bản thân: theo chiều sâu để thấy được ý nghĩa đam mê, mục tiêu, giá trị, tài năng của chính mình. Nhờ đó mà bạn sẽ thấy được những điều quan trọng của mình khi đến với cuộc đời này

• Cảm nhận được niềm hạnh phúc thực sự từ việc làm được những điều mình thích và thực sự có ích đối với cuộc sống

• Xây dựng những mối quan hệ chất lượng từ việc làm cùng, giao lưu với những người có cùng niềm vui, sở thích. Nhờ Ikigai mà con người dường như xích lại gần nhau hơn.

• Có được sự cân bằng trong cuộc sống từ sự đủ đầy từ bên trong. Nhờ đó biết được sự cân bằng nghỉ ngơi để có được hạnh phúc một cách trọn vẹn nhất.

Sự tác động của Ikigai với lối sống của người Nhật

Như vậy, Ikigai hướng đến sự cân bằng và đủ đầy từ bên trong. Cụ thể nó đã tác động đến lối sống của người Nhật như sau:

Hãy cẩn thận từ những việc nhỏ: việc làm việc thật cẩn trọng với sự biết ơn là điều rất chú trọng trong phong cách của người Nhật. Chúng ta có thể thấy rất rõ điều này được dạy rất rõ cho các trẻ em Nhật khi còn ngồi trên ghế nhà trường và thấy được sự tỉ mỉ này trong từng khâu trong các nhà máy, doanh nghiệp. Có lẽ, đây là điều tạo nên sự ngăn nắp, chỉn chu cũng như lối sống đơn giản đã ăn sâu vào văn hóa của họ.

Người Nhật có những quy tắc về văn hóa đã xuất hiện từ lâu đời

Buông bỏ là một trong những yếu tố được nhắc đến khi nói đến Ikigai cũng như phong cách sống của người Nhật. Đây là phong cách có nguồn gốc từ Thiền tông. Tức là con người càng ít sự ràng buộc về vật chất thì càng sống tích cực và thanh thản hơn. Người Nhật chọn cách đơn giản từ trang phục đến nếp ăn uống hàng ngày. Họ tập bỏ đi những điều không cần thiết và giữ ở mức tối giản nhất có thể. Bạn hãy thử phân loại và bỏ đi những thứ không quan trọng bạn sẽ cảm nhận được điều này.

Có tinh thần cầu tiến mạnh và cá tính riêng là điều mà tinh thần Ikigai mang lại cho người Nhật. Họ rất coi trọng học vấn và xem đây là chìa khóa để thay đổi cuộc sống của mỗi con người. Có thể nói nhờ biết được sự khó khăn về vị trí địa lý của Nhật Bản mà người Nhật luôn cố gắng học tập và thay đổi không ngừng để khẳng định vị trí của mình. Ngoài ra họ là những người kiên định theo mục tiêu đặt ra và có tinh thần trách nhiệm cao. Đây là một trong những yếu tố khiến tinh thần làm việc của người Nhật luôn được thế giới nể phục

Nhìn lại:Vòng tròn Ikigai có thật sự làm người người Nhật hạnh phúc?

Chúng ta cần đặt lại câu hỏi này vì Nhật Bản cũng là một trong những nước có tỷ lệ tự tử cao nhất thế giới. Rất nhiều người phải điều trị stress và chọn cách kết thúc cuộc đời một cách tiêu cực. Cũng chính vì những mục tiêu do Ikigai mà người Nhật xoay vòng trong áp lực vô hình là sự công nhận của xã hội. Họ sẽ gò mình để làm những điều mà cấp trên mong muốn, để hòa đồng với mọi người xung quanh. Ngoài ra cũng chính do tinh thần tự lập, không làm phiền đến người khác cũng làm cho người Nhật gia tăng thêm áp lực, hạn chế sự tiếp xúc với xã hội, nhất là trong thời đại Covid.

Như vậy, bạn có thể áp dụng Ikigai nhưng cần có sự linh hoạt và đặt mục tiêu rõ ràng với những việc mà mình làm và cần có sự linh hoạt thay đổi. Theo tôi để có được sự hạnh phúc từ bên trong thì chúng ta cần phải có được vòng tròn nhân cách cốt lõi. Điều này tôi chưa thấy được trong vòng tròn Ikigai của Nhật.

Áp lực là điều có thể nhìn thấy rất rõ trong lối sống của Nhật

Vòng tròn nhân cách cốt lõi được tôi chia sẻ trong lớp Chánh kiến gồm Trí tuệ, Đạo đức, Nghị lực. Do bao gồm nhiều yếu tố nên chúng ta có thể chọn một vài yếu tố nổi trội để rèn luyện trước.

Yếu tố nào thuộc về đạo đức? Có bạn tập cho đi, có bạn tham gia các tổ chức thiện nguyện, hàng tháng tới thăm các trại dưỡng lão, người già neo đơn hay trại trẻ mồ côi, giúp đỡ những người xung quanh khi gặp khó khăn. Chúng ta mạnh yếu tố gì thì ưu tiên phát triển yếu tố đó trước. Mỗi người sẽ có những thế mạnh khác nhau. Tôi có một cậu em ngoài Hà Nội để rèn luyện bốn tâm vô lượng của nhà Phật Từ-Bi-Hỷ-Xả - bốn tâm mà sẽ phát triển tình yêu thương của mỗi con người thì cậu ấy luyện tâm Từ trước. Còn tôi thì bắt đầu từ tâm Xả. Buông bỏ những dính mắc và ham muốn của mình, để tập sống giản dị và biết đủ. Khi thực tập các tâm thức này thì khi một tâm mạnh lên thì các tâm kia cũng sẽ được phát triển theo.

Yếu tố nào thuộc về Nghị lực? Có người trui rèn sự kiên trì, nổ lực làm tốt những việc nhỏ với một sự bền bỉ đó là Nhẫn. Nếu đặt ra những mục tiêu vượt ngưỡng an toàn của bản thân để vượt lên nỗi sợ đó là Dũng. Để học cách quay vào bên trong, quan sát được chiều sâu của tâm thức thì rèn được chữ Tĩnh. Tùy thuộc mỗi giai đoạn và tùy từng người mà lựa chọn cho phù hợp.

Về Trí tuệ, sẽ học những khóa học gì, vị thầy nào? Kế hoạch xây dựng tam bảo như thế nào? Để có được sự hiểu biết sâu sắc thì nhất thiết phải đi hết tiến trình văn tư tu, trong đó, việc trải nghiệm thực hành để rút ra bài học và sửa lỗi là quan trọng nhất.

Kết luận

Ikigai là một trong những triết lý đẹp đáng học hỏi trong văn hóa cũng như cuộc sống của người Nhật. Tuy nhiên chúng ta cần có sự học hỏi có chọn lọc dựa trên những bài học họ đã trải qua cũng như trải nghiệm của chính mình. Việc có được sự đủ đầy, cân bằng, hạnh phúc từ bên trong là điều ai cũng mong muốn nhưng để có được điều đó chúng ta cần sự vun bồi giá trị ba gốc rễ mỗi ngày. Hành trình này không thể đi nhanh và không thể đi một mình, hãy xây dựng cho mình lộ trình cũng như lựa chọn hướng đi phù hợp để có được sự cân bằng cũng như hạnh phúc một cách trọn vẹn nhất.